Evlat edinme, evlat edinen(ler) ve evlatlık arasında mahkeme kararıyla kurulan soy bağı sonucu gerçekleşmektedir. Evlat edinme, çocuk sahibi olamayan ailelerin başvurduğu bir yol olmasının yanı sıra son yıllarda gerekli şartları sağlayan bekâr bireylerin de evlat edinmekte olduğu görülmektedir. Evlat edinme prosedürünün tamamlanması ve küçüğün evlat edinenin nüfusuna kaydedilmesi için evlat edinme davası açılması gerekmektedir.
Evlat edinme 4721 Sayılı Medeni Kanunu’nun 305 Md. Ve devamından düzenlenmektedir. Bu düzenlenmeye göre evlat edinmek için yerine getirilmesi gereken şartlar şu şekildedir;
1. Evlat edinilmek istenen küçük evlat edinecek aile veya kişi tarafından en az 1 yıldır bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır.
2. Evlat edinme her halde küçüğün yararına olmalı bununla birlikte evlat edinenin başka çocukları var ise bu çocukların yararlarının hakkaniyete aykırı bir şekilde zedelenmemesi de gereklidir.
3. Birlikte evlat edinecek kişilerin en az 5 yıldır evli olmaları ve otuz yaşını doldurmuş olmaları gereklidir. Eşlerden biri ise en az iki yıldan beri evli olmaları veya kendisinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşuluyla diğerinin çocuğunu evlât edinebilmektedir.
4. Tek başına evlat edinmek isteyen kişi de yine otuz yaşını doldurması halinde evlat edinebilmektedir.
5. Evlat edinecek kişi veya eşler evlat edinilenden en az on sekiz (18) yaş büyük olmalıdır.
6. Ayırt etme gücüne sahip küçüğün rızası alınmalıdır.
7. Evlat edinilecek küçüğün ailesinin kanunda sayılan istisnai haller haricinde rızası alınmalıdır. Küçük, bir kurumda (Çocuk Esirgeme Kurumu vb.) yaşıyorsa o kurum tarafından atanacak vasinin onayı gerekmektedir.
Yukarıda saymış olduğumuz söz konusu şartların mevcut olması halinde hukuki prosedürün gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu aşamada sürecin doğru ve hızlı ilerleyebilmesi için bir avukattan yardım almanız iyi olacaktır.
Evlat Edinme Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Evlat edinme davalarından görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Şayet davanın açılacağı yerde Aile Mahkemesi mevcut değil ise bu durumda Asliye Hukuk Mahkemelerinde de açılabilmektedir. Yetkili mahkeme ise, eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi veya evlat edinecek kişinin ikametgâh yeri Aile Mahkemeleridir.
Evlat Edinme Davası Ne Kadar Sürer?
Evlat edinme davasında süreç, ilgili kurumlara yazılan yazılara cevap verilme süresine göre değişiklik göstermektedir. Bu süreçte mahkemeler tarafından emniyete yazılar yazılmakta, bilirkişilerden evlat edinecek aile veya kişiye ilişkin raporlar hazırlanması talep edilmektedir. Bu evrakların geç gelmesi halinde süreç uzamaktadır. İşbu nedenle davanın ne kadar süreceğine dair bilgi vermek pek mümkün olmamakla birlikte dava sürecinin sonuçlanması 1 yılı bulabilmektedir.
Evlat Edinme Davalarında Vesayet Makamının İzni
Evlat edinme davalarında, evlat edinilecek küçük bir kurumda yaşıyor veya bir vesayet makamının gözetimi altında ise; evlat edinme işlemleri için vesayet makamlarından izin alınması gerekmektedir. Nitekim bunun için de vesayet makamları kendi araştırmalarını yapmakta evlat edinme işlemleri usulüne uygun ise icazet vermektedirler. Bununla birlikte herhangi bir kurumda yaşamıyor veyahut bir vesayet makamı tarafından gözetilmiyorsa mahkeme sürecinde evlat edinilecek küçüğe kayyım ataması yapılmaktadır.
Evlat Edinme Davasının Sonuçları
1. Evlat edinme davası sonucunda evlatlığın ana ve babasına ait olan hak ve yükümlülükler, evlat edinene geçecektir.
2. Evlatlık, evlat edinen kişilerin mirasçısı olacaktır.
3. Evlatlık küçük ise evlat edinenin soyadını alacaktır. Evlat edinen kişiler dilerlerse çocuğa yeni bir isim verilmesini isteyebileceklerdir.
4. Evlat edinilen kişi ergin ise kendi isteği halinde evlat edinenin soyadını alabilecektir.
5. Eşler tarafından evlat edinilen küçüğün nüfus cüzdanında ana ve baba hanesine, yeni ana ve babasının adı yazılacaktır.
6. Evlatlık edinilen küçüğün nüfus bilgileri nüfus kütüğüne (kayıtlarına) geçirilecektir.
7. Evlat edinecek kişi veya kişiler, evlat edinme işleminin gizli tutulmasını istedikleri takdirde ilgili mahkeme bu belgeleri gizli tutmakla yükümlüdür.
Tüm bunların yanı sıra evlat edinme davalarında dikkat edilmesi gereken bir diğer husus dava sürecinin yürütecek olan avukat adına vekâletname çıkarılacağı zaman mutlaka evlat edinme davası için özel yetki verilmesi gerektiğidir. Bu husus Aile Mahkemeleri tarafından önem verilen bir husus olup noterde vekâletname çıkarırken ‘evlat edinme davası açmaya, evlat edinme işlemlerini gerçekleştirmeye’ ibarelerinin eklenmesi talep edilmelidir.